Буква Ґ без миреґу

У русинському письмі буква Ґ ся найшла доста недавно. Тым не менше, сеся хвостата гостя читаво помагать из коректным записом нашої бесіды. Сесе зато, што русинськый язык богатый на слова з удповідным звуком. Мож ся нагадати хоть лем за такі приклады, як анцуґ, ґазда, дюґати, ниґда, пістріґы, сеґінь, фіґля…, до котрых мож додати щи много другых.

У великуй мірі сесе богатство было вызначеноє контактами русинського языка з языками Западної й Централної Європы — контактами, котрі ся тримали до самої середины двадцятого столітя. У тому културно-історичному контексті русины фурт розлучали Г и Ґ у словах из латинського, німецького, французького и другых языкув. Подакотрі читателі годні памнятати старшых людий казати бріґада, ґімназія вадь маґазин. Сякі формы ся теперь затиравуть як наслідок ошколованя в украйинському языкови.

Выходячи з языкової традиції, котра ся й дале бечелує в русинськых публікаціях у Мадярщині, Польщі, Сербії, Словакії и другых державах, правописна комісія журнала «Отцюзнина» затвердила писаня буквы Ґ у позыченых словах и інтернаціоналізмах подля звучаня в языкови-жерелі. Долу подаєме дакулько куртых порад тым, тко ся хоче навчити писати такым способом.

1. Булшину слув из Ґ мусай запамнятати окреме (енерґія, конґрес, реґіон и др.) — межи ними ся знавуть трафити єднокорінні ґрупы, як напр. аґрарный, аґрономія, аґрокултура и др. (ушыткі з лат. ager „поле“).
2. Ґ мож найти в дакотрых пошыреных суфіксах, як напр. -ґраф- (ґеоґраф(ія), моноґрафія, телеґраф и др.), -лоґ- (аналоґ, біолоґ(ія), термінолоґія и др.) авадь -інґ (маркетінґ, мітінґ и др.).
3. Ґ ся стрічать у назвах історичных комітатув (жуп) Береґ, Унґ (и Унґвар) и Уґоча, у назвах сіл Беґендят Пастіль, Боґаревиця, Боґдан, Ґаничі, Ґеювці, Ґоронда, Еґреш, Неґрьово, Няґово, Росвиґово, Уґля, Уґолька, Фоґораш, Ціґанувці, Чинґава и др.
4. Вважайте на слова, де ся нараз стрічавуть Г и Ґ: герцоґ, гіґієна, гомоґенный и др.

Даякі пошырені слова з Ґ: аґресія, алерґія, арґумент, ґаз, ґарантія, ґеній, ґлобалный, ґрупа, діаґноз, діалоґ, енерґія, іґноровати, каталоґ, лоґіка, маґія, орґан, ориґінал, проґрама, проґрес, реґіон, реґуларный, реліґія, сиґнал, стратеґія, траґедія, фіґура…

Які знаєте рідко хосновані вадь старі слова из звуком Ґ? Напишіт долув у коментарях! ↓